Portret J.S.Bacha z 1748 r..

Wszystko, coś stracił, wszystko, coś zgubił,

w Bachu, bracie, odnajdziesz.

Muzyka nie pozwolila mu zginąć, muzyka była jego tajemną przewodniczką. Poprzez muzykę staje sie bardziej zrozumiały, muzyka go najlepiej tłumaczy. Być może uda się opisać jego utwory, a w nich zmianę z tonacji durowej na molową, przy pomocy jednego z wierszy Józefa Knechta z „Gry szklanych paciorków” Hessego:

Muzyki Wszechświata i muzyki Mistrza
Unosi nas tajemnica…
Obrazom gwiazd podobne rozbrzmiewają kryształowo…

Szmaragdowo — dodaje uśmiechając się, mistrz Ildefons…

Karl Dedecius [KIRA GAŁCZYŃSKA, Zielony Konstanty]

Można o jego muzyce powiedzieć to, co muzykant Zelter powiedział w liście do Goethego o dziełach Bacha: „Jasna, ale trudna do wyjaśnienia”. Być może Gałczyński chciał się ważyć w poezji na to, z czego w muzyce zrezygnował Liszt, uważając ze nasz zasób dzwieków nie wystarczy, by wyrazić rajskie szczęście. Gałczyński szukał srodków, by stworzyć podstawy języka jakiegoś raju. Nie bez powodu powołuje się, obok Bacha, na współczesnego mu Scarlattiego. Włoch uznał siebie samego za scherzo ingegnoso dell`arte. Tej pogody ducha Gałczyński nie osiągnał, jego radość jest złamana przez posępność otoczenia — nie przez własne poczucie winy, najczęstszą przyczynę utraty radości życia…

[KIRA GAŁCZYŃSKA, Zielony Konstanty]

Motywy i wyrażenia dotyczące muzyki są w poezji Gałczyńskiego jeszcze częstsze niż motywy światła. Wystarczy wyraźnie prześledzić słowną fakturę Balu u Salomona. ćwiat wyobrażeń, skojarzeń i doznań, które wiążą się z motywem muzycznym w poezji Gałczyńskiego, to najbliższy mu świat i coś w rodzaju ciągle odnawianego znaku jego poezji, znaku, który pozwala od razu ją rozpoznać. Pisała o tym M. Wyka, wskazując, iż „poeta poszukując poetyckich środkow wyrazu zwróci się w stronę muzyki”. Pisze bardzo trafnie E. Leśniak, iż „›nawet cisza‹ jest jedynie muzyczną pauzą, zawieszeniem dźwięku, nie ma innej ciszy u Gałczyńskiego”.

Nasycenie tekstu określonym rodzajem słownictwa i frazeologii muzycznej zależy u Gałczyńskiego od tematyki i gatunku tekstu. Jeśli będzie to poemat taki, jak Bal u Salomona, nastąpi szczególne nagromadzenie wyrazów związanych z działaniem orkiestry oraz tańcami muzycznymi, natomiast w przypadku utworów takich jak Zaczarowana dorożka — zbudowanych na zasadzie podobieństwa do symfonii lub koncertu fortepianowego czy skrzypcowego — wystąpią nazwy części tych form muzycznych, jakimi są koncert lub symfonia itp. (…)

TERESA WILKOŃ, Motywy światła i muzyki w poezji Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego więcej